Türkiye’nin en önemli ve stratejik şirketlerinden biri olan ve 4-5 aylık süre zarfında yatırımcısını bir üzüp bir sevindiren Petkim’i inceleyeceğiz. Petkim Ne İş Yapar? Petkim’i kim kurdu, Petkim hangi hükümet döneminde kuruldu, Petkim kimin, Petkim ne üretir, Petkim bilançosu, Petkim ortaklık yapısı gibi merak edilen bir çok konuya değineceğim.
Ayrıntılı fakat derli toplu bir petkim hisse bilgisini yatırımcıya ve borsa okuyucularına sunmaya çalışacağım. Bildiğim ve yeni öğrendiğim bilgilerle umarım faydalı bir yazı olur.
İyi okumalar.
İçerik Konu Başlıkları
Türkiye, İsmet İnönü hükümeti ile birlikte 1963 yılında planlı ekonomi dönemine girer ve 1. Beş yıllık Plan dönemi hayata geçer. 15 yıllık bir perspektifi ele alan bu ilk plan ile (1963-1977) Petkim, 3 Nisan 1965 tarihi Adalet Partisi-Suat Hayri Ürgüplü 29.hükümeti dönemi TPAO öncülüğünde kurulur.
TPAO dediğimiz Türkiye Petrolleri, 1954 yılında, 6327 sayılı kanunla, kamu adına hidrokarbon arama, sondaj, üretim, rafineri ve pazarlama faaliyetlerinde bulunmak amacıyla kurulmuş; PETKİM, TÜPRAŞ, PETROL OFİSİ gibi 17 büyük kuruluşu birer ilk olarak ülkemize kazandırmış, Ülkemizin yegâne milli petrol şirketidir.
Petkim bu kurulum ve hazırlık aşamalarından sonra, 2. Beş yıllık plan kapsamında, 1970 yılında Kocaeli Yarımca Kompleksi’ndeki 5 fabrikası ile üretime başlar.
1985 yılında yüksek kapasiteyle üretim yapmak üzere Aliağa Kompleksini işletmeye alır. Buraya teknoloji ağırlıklı yatırımlar yapar.
2001 yılında Yarımca tesisleri 60 Milyon dolara TÜPRAŞ’a satılarak Aliağa tesislerine ağırlık verilir. Aliağa tesisi deyip geçtiğime bakmayın koskoca bir yarımadası var Petkim’in. Hinterland gerçekten müthiş.
Petkim Aliağa Yarımadası
Özeleştirme çalışmaları kapsamında Petkim, Ocak 2003’te az daha Uzan Grubunun olacakken, uzan grubu ödemeyi yapamaz ve teminat bedelleri de yanar. Sonraki ihalede ise yeterli teklif gelmez.
Nisan 2005’de Petkim’in yüzde 34,5 hissesi halka arz yöntemi ile satılır.
Bu noktadan sonra SOCAR grubunun hikayesi başlar.
SOCAR’ın Petkim’e erişimi ise şöyle:
Önce kısaca belirtmekte fayda var. SOCAR grubu, Hazar bölgesinde sahip olduğu ve işlettiği petrol ve doğal gaz kaynakları ve önemli yatırımları ile dünyanın öncü enerji şirketlerinden biri (State Oil Company of Azerbaijan Republic). 1992 yılında Azerbaycan’ın petrol ve gaz rezervlerinden faydalanmak üzere kurulmuş bir kamu şirketi.
SOCAR önce Petkim’in %25’lik hissesini elinde tutan Turcas’ı satın alır.
2007 yılında özelleştirme kapsamında Petkim için tekrar bir ihale düzenlenir.
En yüksek teklifi Rus-Kazak ağırlıklı TransCentralAsia Ortak Girişim Grubu verir; ancak grubun kimliğine ilişkin tartışmalar nedeni ile ihalede 2 milyar 40 milyon dolar ile ikinci en yüksek teklif veren Azeri Devlet Petrol Şirketi Socar-Turcas Ortak Girişim Grubu ile sözleşme imzalanır.
Böylece Petkim sermaye yapısında yer alan %51 oranındaki kamu hissesi; “blok satış” yöntemi ile özelleştirilmesine ilişkin ihale süreci sonucunda 30 Mayıs 2008 tarihinde 2.040.000.000 ABD doları bedelle Azeri kökenli SOCAR&Turcas Petrokimya AŞ’ye devredilir.
İyi bari yabancıya gitmemiş iç geçirmelerini duyar gibiyim. 😀 Durun daha bitmedi.
Bizim Özelleştirme idaresinin elinde %10’luk bir pay kalmıştı. Onu da 30 Mart 2012’deki ihalede yine SOCAR grubu alır. Temiz 168 milyon 500 bin dolar. Nerdeyse 20 yılı bulan Petkim’i özelleştirme girişimleri de nihayete erer.
Böylece Petkim, SOCAR grubunun iştiraki olur. SOCAR grubu, Petkim’e ayırdığı bütçe ile de Türkiye’nin en büyük doğrudan yatırımcılarından biri olmuştur.
Hayırlı uğurlu olsun.
PETKM ne üretir konusunu çok daha ayrıntılı okumak için diğer yazımızı da inceleyebilirsiniz.
Petrokimya Sektörü:
Petkim, Türkiye’nin ilk ve TEK entegre petrokimya tesisi. Entegre kelimesinin hakkını sonuna kadar veren bir sistem yapmışlar. Yapmaya da devam ediyorlar. (Entegre: birbiriyle bağlanma yoluyla tüm durumuna gelen, tümleşik, tümleşke anlamına geliyor.)
5000 kişiye istihdam sağlayan, her biri farklı kimyevi maddeler üreten 15 ana ve 6 yardımcı üretim tesisinde yıllık ortalama 3,6 milyon ton brüt üretim kapasitesi ve 60’a yakın petrokimya ürünüyle sektörün en önemli tedarikçisinden biri.
İç piyasanın %20’ye yakın talebini karşılayan Petkim, geri kalan pazar payını ABD, Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazarlarına ihraç ederek kullanmakta.
“Mübarek hammadde” petrol olunca ürün çeşitliliği de oldukça fazla oluyor haliyle. Tedarik zincirinde termoplastik, elyaf, boya hammaddesi gibi yüksek katma değerli ürünler ile plastik, kimya, ambalaj, boru, boya, inşaat, tarım, otomotiv, elektrik, elektronik, tekstil, ilaç, deterjan, kozmetik gibi sektörlere girdi sağlamakta. Sanırım sanayi alanında tedarik etmediği bir kaç sektör kalmıştır. 😀
İki tane bağlı ortaklığı var bunlar;
Petlim Limancılık:
Petlim Limancılık Ticaret A.Ş. 22 Kasım 2010’da mevcut Petkim Limanı’nın geliştirilmesi, bu altyapıya değer kazandırılması ve sonuç olarak Petkim Limanı’nı “Ege Bölgesi’nin En Büyük Entegre Limanı” haline getirme amacıyla kurulmuş. Şirketin kendi tanıtımı bu.
Petlim tarafından yapılan Konteyner Terminali, “Rafineri-Petrokimya-Enerji-Lojistik” entegrasyonunda yürütülen işlerin “Lojistik” adımını oluşturmakta.
Petlim %100 bir Petkim iştiraki olarak kurulmuş ancak 2014 yılının son çeyreğinde Petlim hisselerinin % 30’u dünyanın önde gelen yatırım bankalarından Goldman Sachs tarafından satın alınmış. Goldman amca yine buralarda.
İlerde halka arzının bile mümkünatı geldi aklıma niyeyse. 😀
Petkim Specialities:
60’a yakın petrokimyasal hammadde üreten Petkim, mühendislik plastikleri ve ileri teknoloji kimyasalları için yeni bir şirket kurdu. Petkim Specialities Mühendislik Plastikleri Sanayi ve Ticaret A.Ş
Petkim’in %100 iştiraki.
Petkim Specialities’in Türkiye’de ağırlıklı olarak ithalat yoluyla karşılanan ve ambalaj, plastik, otomotiv, savunma, medikal, bilgi teknolojileri gibi sektörlere hitap eden katma değeri yüksek ürünlerde uzmanlaşacağı söyleniyor. Kendi alanında çeşitlendirme iyidir.
Petkim Ortaklık Yapısı
Burda üç noktaya değineceğim:
1-Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın 0.01’lik sembolik payı.
2-Goldman Sachs İnternational. Bir yatırım bankasıdır kendisi. Socar Turkiye Grubunun %13’üne sahip. Socar Türkiye ise Petkim’in %51’ine sahip. Goldman’ın Petkim’deki dolaylı payını ….. kafam döndü. 😀 (Söyliyeyim. Yaklaşık olarak %6,5-7’lik kısım dolaylı olarak Goldman amcanın.)
3-Çıkarılmış Sermaye : 1.650.000.000 TL. 27.06.2018 tarihinde çıkarılmış sermayesini bedelsiz %10 artırarak bu rakama erişmiş durumda. Petkim Borsadaki kimya, petrol, kauçuk ve plastik ürünleri sektör bazında en yüksek rakam. Petkim’den sonra 1.000.000.000 TL ile Soda Sanayi geliyor.
Petkim’in ince ayrıntılarına doğru ilerleyelim.
Petkim yönetim kurulu:
Petkim Yönetim Kurulu
Bakıldığında evet Petkim satıldı, özelleştirildi vs. vs. adı her neyse. Yönetim kurulunu incelerseniz göreceksiniz ki 5 tane Türk yetkili de Yönetim Kurulu içinde. Hem de bunlardan üçü Bakanlık düzeyinde en üst görevlerde olan yetkililer. Geriye kalan iki kişiden biri Nuh Çimento Yönetim kurulu Başkanı. Diğeri de Mali Müşavir. Bu durum açıkçası hoşuma gitti.
Nuh Çimento ayrıca radarıma girdi bilare inceleriz.
Petkim’in üst yönetiminde kimler var?
Petkim Üst Yönetim
Üst yönetimde Genel Müdür olarak Anar MAMMADOV ismini görmekteyiz. CV’sine bir bakayım dedim de hemen geri kapattım. 😀 Tıp bitirmiş, yetmemiş hukuk bitirmiş, o da yetmemiş İngiltere’de İşletme Yüksek Lisansını vermiş. Buraya kadar hazır gelmişken petrol tedariki üzerine de doktora yapayım demiş olmalı ki onu da yapmış. 😀 Kapattım valla neyse.
Aslında bunun cevabı tek kelime; Petrol. Ama konuyu biraz açalım.
Şirket hammadde tedarikinde büyük oranda yurt dışına bağlı bulunmakta. Bu nedenle gerek ülke içi ekonomik ve politik durumlar gerekse de tedarikçi ülkelerdeki ekonomik ve politik durumlar takip edilmeli.
Petkim’in petrolün işlenmesi ile ortaya çıkan hammadde olarak kullandığı nafta ve LPG toplam maliyetlerinin %80’ini oluşturuyor. Yani petrol düştükçe Petkim karı artıyor. Ama özelde nafta ve LPG düşüşü önem arz ediyor.
Petkim’in mamulü etilen denen bir madde. Bunun da hammaddesi nafta. Petrol fiyat artışı bu ikisi arasındaki kar makasını kapatıyor. Bu da doğrudan Petkim’in karını azaltıyor.
OPEC kararları, ABD varil petrol verileri, İran, Ortadoğu, Rusya… Kısacası petrolü ilgilendiren her gelişme Petkim yatırımcısının takibinde olmalı.
Petrole bu denli bağlı olması yüzünden, Petkim faaliyet alanlarını genişletme çalışmaları yapıyor. Benim de çok beğendiğim, başarılı bulduğum 3 önemli gelişme var.
1-Petlim’in limancılık faaliyetleri
2-Petkim Specialities
3-Yarımadanın en uç kısmına kurdurduğu Rüzgar enerji santrali. Buradan kendi enerjisini temin ediyor.
Hani “Petkim ne iş yapar?” başlığı altındaki ilk cümlemde geçen entegre tesis ibaresi vardı ya. İşte anlamına tam uyan bir yapılaşma içinde Petkim. takdir ettim. Maliyeti azaltma konusunda en güzel örneklerden biri.
Benim hisse seçim kriterlerimden en önem verdiğim iki nokta stratejik ve gelecek hikayesi olan şirket seçmek. Petkim’de bu ikisi de var.
STAR rafineri:
Şirket’in hakim ortağı Socar Turkey Enerji A.Ş.’nin iştiraki Star Rafineri A.Ş. tarafından Petkim yarımadasında kurulacak olan bir rafineri.
Petkim’in bölgesel üretim ve lojistik güç olma yolundaki en büyük iddialarından biri.
Türkiye’de 6,3 milyar dolarla özel sektörün tek noktaya yaptığı en büyük yatırım olma özelliği taşıyan STAR Rafineri’nin ekim ayında üretime başlaması planlanıyor. Kaynak
Petkim Genel Müdürü Anar Mammadov bakın ne diyor.
“2018, piyasa açısından 2017’den biraz daha riski yüksek bir yıl olacak gibi görünüyor. Piyasada petrokimya ürünleri fiyatlarında dalgalanmalar bekleniyor. Bu piyasa koşullarından mümkün olduğunca bağımsız olmak, Petkim’i risklerden koruyacaktır. 2018 yılında SOCAR Türkiye iştiraki olan STAR Rafineri’nin devreye girecek olması bu açıdan bizim için çok önemli.
STAR Rafineri son derece stratejik bir tesis. Bugün temel ham maddemiz olan nafta ihtiyacımız, yıllık yaklaşık 2 milyon ton. Bu denli yüklü miktarda ham madde ihtiyacı pek çok değişkenden etkilenme riskini de beraberinde getiriyor ancak STAR Rafineri devreye alındıktan sonra Petkim’in yüzde 100 ham madde ihtiyacı bu tesisten karşılanacak.
Bu da elimizi güçlendirerek yeni yatırımların önünü açacak. STAR Rafineri ortak altyapı ve hizmet kullanımı gibi farklı avantajlar da sağlayacak. Tüm bunların etkisiyle 2018 bizim için önü açık bir yıl olacak.”
2018 üçüncü çeyrekte faaliyete geçmesi planlanan STAR rafinerisi ile Petkim’in hammaddesi olan naftanın tamamına yakını buradan sağlanacak. Böylece şirket naftayı, navlun ücreti ödemeden STAR Rafineri’den almaya başlayacak. Bu nedenle STAR rafinerisinin devreye girmesinin ardından üçüncü çeyrekten itibaren finansal sonuçlarının güçleneceğini düşünüyoruz.
Petkim, STAR rafinerisinden %18’lik pay aldı. Bunu 720 milyon dolar karşılığında ve 3 eşit taksitle ödeme taahhüdü ile aldı. Son taksit Rafinerinin bitişine denk gelecek. Kaynak olarak da eurobond tahvil ihracından karşılanacak. Şimdi burada iki husus ortaya çıkıyor.
1- STAR rafineri için 480 milyon dolar ödeme kaldı. 2018-19 yıllarında borçluluk yüksek seyredecek gibi.
2-2018 son çeyreği ya da 2019’un ilk çeyreğinde yapılması beklenen bakım duruşu
Bu iki durum Petkim hisse bazında fiyat baskısına neden olabilir.
Star rafinerisinin bilanço için olumlu tarafına bakalım.
Star rafinerisinin PETKM maliyetlerinde 100-120 milyon dolar düşürücü etki yapması bekleniyor. Bu yaklaşık maliyetlerde %8’lik bir düşüş getirebilir. 2019 yılında ve özellikle ikinci yarısında rafineri etkilerini tam olarak hissedebileceğiz. Demiş Tuncay Turşucu Bey.
12 Haziran’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Kuzey Kıbrıs Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ve Ukrayna Devlet Başkanı Pyotr Poroşenko’nun katıldığı törenle açılmıştı. Kaynak
TANAP ortakları BP ve Botaş.
Bu proje ile Hazar bölgesi doğalgazı Avrupa Birliği’ne daha güvenle taşınacak ve bir alternatif sunacak. Bundan hem Türkiye hem de Petkim faydalanacak.
Hem TANAP hem STAR rafineri Türkiye’nin cari açığını kapatmada olumlu etki edecek. Sonuçları hep beraber göreceğiz.
Son olarak Son hisse durumu için > Petkim analizleri kategorisine tıklayabilirsiniz.
Petkim hisse temettü geçmişine baktığımızda 1996-2000 yılı arası düzenli üst üste temettü verdiğini görürürz. Ama bu alışkanlığını sürdürememiş.
Petkim’in SOCAR grubuna geçmesinden sonra ise temettü ve bedelsiz hisse konusunda bir düzen oturtma çabasında olduğu görüyorum. Fakat faaliyet raporunda kar dağıtım politikasına ilişkin net bir şey göremedim.
2212-2018 yılları arası 5 defa temettü vermiş. Son temettü 2018: net 30 krş.
2010-2018 arasında ise 3 kez bedelsiz sermaye artırımına gitmiş. Son bedelsiz hisse 2018: %10
Şirket yönetimi 2019 yılında ise temettü yerine bedelsiz hisse vermeye karar verdi.
Bana göre temettü verimi konusunda henüz yeterli olmasa da umut verici gelişmeleri var. Şirket büyümeye yönelik sürekli atılım halinde. Bu yüzden düşük verimlilik hoş görülebilir düzeyde.
SON SÖZ
Bir miktar uzunca bir yazı olmakla birlikte, amacım olan derli toplu Petkim hisse bilgisini sizlere sunmaya çalıştım.
“Doğru hisseler satın alınır ve yeterince uzun bir süre elde tutulursa, daima kar getirirler. Ancak maksimum kara yaklaşmak için zamanlamayı da dikkate almak gerekir.” der Philip A. Fisher.
Petkim hisse hakkında siz neler düşünüyorsunuz?
Bol kazançlı yatırımlar dileğiyle. Görüşmek üzere.
