Yatırım Ortaklığı Nedir?

“Yatırım Ortaklığı”. Eyvah eyvah. Dilimizden düşürmediğimiz “yatırım” kelimesi ile pek sevmediğimiz bir olgu olan “ortaklık” kelimesi bir araya gelince dedim sen hayırdır. Ne iş? 😀

Borsamızdaki yatırım ortaklıklarına taktım bu ara. 😀 Ne iş yapıyor bunlar, borsadaki yatırım ortaklıkları neler, türleri, genel statüleri neler? Ufak ufak inceleyelim istedim.

Hadi başlayalım o zaman. İyi okumalar.

Sermaye Piyasaları nedir?

Yatırım ortaklıklarının tanım ve türlerine geçmeden önce ülkemizdeki sermaye piyasalarına genel olarak bir değinelim.

Ekonomiye şöyle en tepeden bakacak olursak göreceğiz ki kendi içinde bütünleşik olarak işleyen bir organizma bu. Yani başlı başına bir sistem. Ve bu sistemin kendi içinde de bir çok alt sistemleri mevcut. Bunlardan biri de finansal sistem. Biraz matruşka misali olacak ama bu finansal sistemin de alt sistemleri var. Bankacılık, sigortacılık ve sermaye piyasaları.

Neler var bu sermaye piyasasının içinde? Paylar ve pay benzeri menkul kıymetler (Borsa), tahvil, bono, kamu borçlanma araçları (DİBS), türev araçlar (forward, futures, opsiyon, swap), yatırım fonları ve yatırım ortaklıkları, gibi.

İşte bu yazımda inceleyeceğim “yatırım ortaklıkları” konusu, sermaye piyasalarının bir kurumu. Projelerin, devlet bazlı veya özel sektör bazlı girişimlerin en önemli fon kaynaklarından birisidir kendileri. Öyle küçümsenecek bir tarafları da hiç yoktur.

Gelişmiş ülkelerde fazlaca gelişmiş olan sermaye piyasalarının gelişimi maalesef bizim ülkemizde çok ağır ilerlemiş; ya azınlıkların elinde kalmış (Galata Bankerleri), ya kötü niyetli ellerde heba olmuş (Bankerler olayı) ya da çok az çeşitlendirilmiş.

Borsamızın (İMKB-BİST) bile tarihi şunun şurasında 30 yılını yeni yeni aşıyor. Hani hep derinlikten, sığ piyasalardan bahsederiz. Dışa gebeliğimizin, sıcak paraya olan aşırı gereksinimin ana sebebi, sermaye anlamındaki geri kalınmışlıktır. Tasarrufsuzluktur.

Ekonomik büyüme ve refah ekonomiyle doğrudan ilişkili olduğu binlerce makaleye konu olan bu sermaye piyasalarıyla ne yazık ki geç haşır neşir olabildik.

Edebiyat dünyasından da bir alıntı patlatayım işin özeti olsun.

Şair Cemal Süreyya Abimin dizeleri.

Belki de biraz geç rastladım sana
Ama her şey geç gelmiyor mu yurdumuza
1929 buhranı bile geç gelmemiş miydi
Eksikliğe mi alışmışız, mutsuzluğa mı yoksa.

Neyse serzenişimizi de yaptık. Gelelim ana konumuz “yatırım ortaklıkları’na”.

(YO)Borsa Yatırım Ortaklığı nedir?

Bunlar birer sermaye şirketleri. Ortaksallık noktasında yatırımlar yaparak gelişim kaydediyorlar.

Sermaye piyasasında bulunan araç gereçleri kullanarak iş dünyasını, reel ekonomiyi finanse ediyor, kaynaklık yapıyorlar. Küçük yatırımcıların elinde biriken küçük tasarrufların ekonomideki işlevselliğini artırmayı, mikrodan makroya geçişi amaçlıyorlar.

Ülkemizde, yatırım ortaklıkları üç tür olarak karşımıza çıkıyor.

(MKYO) Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Nedir?

Sermaye piyasası araçları ile ulusal ve uluslararası borsalarda veya borsa dışı organize piyasalarda işlem gören altın ve diğer kıymetli madenler portföyü işletmek üzere anonim ortaklık şeklinde ve kayıtlı sermaye esasına göre kurulan sermaye piyasası kurumlarıdır.

Temel amaç küçük tasarruf sahiplerinin birikimlerini bir havuzda toplayarak oluşan portföyü değerlendirerek, sonucunda ortaya çıkan karı pay sahiplerine dağıtmaktır.

(GYO) Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları Nedir?

SPK çerçevesinde, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından düzenlenen gayrimenkul yatırım ortaklıkları getiri potansiyeli yüksek gayrimenkullere, gayrimenkule dayalı projelere ve gayrimenkule dayalı sermaye piyasası araçlarına yatırım yapmak suretiyle faaliyet gösteren özel bir portföy yönetim şirketi tipidir.

Gelirleri kurumlar vergisinden muaftır.

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, konut, iş merkezleri, alışveriş merkezleri,hastahaneler, oteller, ticari parklar, yap-işlet-devret  gibi büyük ölçekli gayrimenkul projelerinin finansmanına kaynak sağlar.

Gerek bu gayrimenkullerin alım satımından, gerekse de kira gelirlerinden kar elde etmeyi amaçlamaktadırlar.

(GSYO) Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları Nedir?

Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları: geleceğe yönelik, yaratıcı, aktif fakat finansal olarak gücü yeterli olmayan girişimcilerin yatırım fikirlerini gerçekleştirmeye olanak tanıyan bir yatırım finansmanı biçiminde tanımlanabilir.

Bu tarz ortaklık oluşumları, fikir sahibi girişim şirketine Ar-Ge, pazarlama gibi konularda da danışmanlık hizmeti verebilir. Özellikle gelişmiş ülkelerde sıklıkla görülen bu ortaklık türü, riskli olmakla birlikte doğru kanallarla yürütüldüğünde oldukça verimli olabilmekteler.

Yatırım Ortaklığı ve Yatırım Fonları arasındaki fark

Yatırım ortaklığı ile yatırım fonları kavramları birbiriyle karıştırılabilir kavramlar. Bu noktaya da değinmekte fayda var.

İkisi arasındaki farkları genel hatları ile şöyle sıralayabiliriz:

1-Yatırım ortaklığı bir tüzel kişilik olarak anonim ortaklığı şeklinde kurulurken, yatırım fonları bir tüzel kişilik tarafından mal varlığı şeklinde kurulur.

2-Yatırım ortaklıklarında model “ortaksal çözüm”, yatırım fonlarındaki model ise “kontratsal çözüm” şeklindedir.

3-Yatırım ortaklığının kuruluşunda kurucu sınırlaması  yokken; yatırım fonunu bankalar, aracı kurumlar, sigorta şirketleri veya emeklilik fonları kurabilir.

4-Tasarruf sahipleri yatırım ortaklığına yatırım yapmak isterse bunu hisse senedi almak şeklinde aracı kuruluş vasıtasıyla yapabilirler. Yatırım fonlarına yatırım ise fon kuruluşları vasıtası veya aracı kuruluşunuzun yatırım hesabından hisse senedi alır gibi alınabilirler.

5-Yatırım ortaklıkları diğer şirketler gibi kar dağıtabilirken, yatırım fonları kar dağıtımı yapmaz.

6-Yatırım ortaklığı hisse senetleri yatırım ortaklığına satılamaz ancak borsada satışı mümkündür. Yatırım fonu katılma belgesi ise fona geri satılarak nakde dönüştürülebilir.

Eksiklik veya atlanılan yerler varsa yorumda tamamlamanızı rica ederim.

Borsadaki Yatırım Ortaklığı Şirketleri

Borsamıza dönecek olursak şöyle bir tablo çıkıyor karşımıza.

Görseli büyütmek için tıklayın.

49 tane yatırım ortaklığı adı altında şirketimiz var. Yani yaklaşık borsamızın %10’u.

Hepsini tek tek incelemem mümkün değil. Fakat dikkat çeken bir kaç tanesine kısa kısa değinelim.

Ödenmiş sermaye bakımından en güçlüleri:

#GMYO

Emlak Konut GMYO: 3.800.000.000

Torunlar GMYO:1.000.000.000

İş GMYO: 958.750.000

#YO

İş Yatırım Ortaklığı: 160.599.284 Şirket incelemesi yazım için buraya tıklayınız.

#GO

Gözde Girişim: 385.000.000

İş Girişim: 74.652.480

SON SÖZ

Yatırım ortaklıkları konusunda umarım bilgilendirici bir yazı olmuştur.

Sizlerin düşünceleri nedir? Paylaşırsanız memnun olurum.

Bol kazançlı yatırımlar dileğiyle. Görüşmek üzere.