Temel Analiz Nedir: Temel Analiz Eğitimi ve Yöntemleri

Temel analiz nedir?

Temel analiz nedir sorusuna bir çok tanım verilebilir ama sanıyorum hepsinin ortak noktası “genel ekonomi, şirketin içinde bulunduğu sektör ve şirkete ait temel kabul edilen verilerden – rasyolardan hareketle hisse senedinin değerini belirlemeye çalışan analizdir.” olurdu. Borsada analiz nasıl yapılır? ı 3 başlıkta inceleriz: Teknik-temel-takas. Bu yazıdaki konumuz temel analiz eğitimi.

Her şirket başlı başına bir organizma. Şirket, kendisiyle aynı sektörde olan ve birçok açıdan kendisine benzeyen başka şirketler olsa da, varlık ve borçları, organizasyon yapısı, yönetim şekli, ilişkileri, bağlantıları, kökeni gibi çok değişik özelliği nedeniyle özgün bir kuruluştur. İşte tüm bu sebeplerle bir şirketin değerinin bilinebilmesi için öncelikle şirkete ait özellikleri dikkate alan ayrıntılı bir analiz konusuna biz temel analiz diyoruz. Temel analizin amacı nedir? ‘e en öz cevap da bu olur: hisse ederini bulmak, hisseye değer biçmek.

Temel analiz-teknik analiz kıyaslamasına çoğunuz denk gelmiştir…

Teknik analiz, bir hissenin işlem hacmi ve fiyat grafiklerinin incelenmesine dayalı değerleme  yöntemidir. Bize bir hissenin hangi seviyelerden ve ne zaman alınabileceği konusunda yol gösterme biçiminde kullanılır.

Temel analiz ise hangi hisse senetlerinin seçileceği konusunda yardımcı olur.

Bu nedenle bu iki analiz türü birbirinin alternatifi değil, tamamlayıcısı konumundadır.

Şahsi fikrim her ikisini de kullanmanız faydanıza olacaktır.

Temel analiz eğitimi

Eğer işletme lisans-yüksek lisans gibi bir eğitim almadıysanız temel analiz ilk başlarda sizi zorlayacaktır. Fakat anlaması ve öğrenmesi zor değildir. Malum internet çağındayız. Kıymetli içerikler üreten analistleri ve kanalları takip ederseniz temele analiz eğitimi konusunu yüzde 30-50 halletmiş olursunuz. Geri kalan yüzde 50 ise sizin ilgi-merak-beceri durumunuza kalacaktır.

Neyse konuyu dağıtmadan temel analiz nasıl yapılır, nelere bakılır onu inceleyelim.

Temel Analiz Nasıl Yapılır?

İnsanların temel analizden anladığı şey genelde şirket analizidir. Bu büyük bir yanılgıdır ve/fakat şirket analizi tek başına temel analiz için yeterli değildir. Temel analiz eğitim rehberi kapsamında temel analiz nasıl yapılır sorusunu 3 adımda düzenledim. Dikkat buyurunuz.

Temel analizde genel ekonomi analizi

Bir temel analizci ilk adım olarak genel ekonomik konjonktüre hakim olmalıdır. Yani genel ekonomi veya makroekonomiye ait temel verilerin analizi bu işin en kökenidir.

GSYİH (gayrisafi yurt içi hasıla), istihdam, işsizlik oranı, enflasyon, faiz oranları, bütçe açığı önemli verilerdir. Bu veriler, şirketlerin gelecekteki nakit akışlarını ve buradan
hareketle hisse senedi değerlerini belirleyici önemli unsurları barındırır.

Vergi ve parasal politikalar da yine bu sınıf içinde sayılır. Arz ve talep noktasında fazlasıyla belirleyici unsurlardır.

Temel analizde sektör analizi

İkinci adım ise sektör analizidir.

Öyle durumlara denk geleceksiniz ki, ekonomi küçülse dahi bazı sektörler büyüyecek; ekonomi büyüse dahi bazı sektörler küçülme eğilimine girecek. Biz buna “satışların duyarlılığı” deriz.

Örneğin Gıda, ilaç … (Bu yazının hazırlandığı korona virüslü günlerde mesela ekonomide daralma yaşanmış olmasına rağmen sağlık, ilaç ve gıda gibi sektörler büyümesini artırarak devam etti.)

İşte bu ve benzeri sebeplerle temel analiz analiz yapılırken sektörün de analiz edilmesi elzemdir. Sektörün iç ve dış dinamiklerini bilmeden temel analizi eksik yapmış olursunuz…

Temel analiz ile şirket analizi

Şirket analizi ise üçüncü aşamamız.

Nihayetinde genel ekonomi ve sektör analizini tamamladıysak temel analizin son aşaması olan şirket analizine geçebiliriz.

Şirketin yönetim şeklinden (patron duygusallığı), finansal durumlarına, maddi varlıklarına, maddi olmaya varlıklarına (patentler, marka değeri gibi), borçluluk durumlarına ve hatta şirkete olan yabancı ilgisine kadar pek çok detaya bakabileceğimiz analizdir şirket analizi.

Bu kısımda artık bir şirketin değerlemesi nasıl yapılır, aynı sektördeki şirketler nasıl karşılaştırılır,şirket değerinden hisse fiyatı ederi nasıl bulunur, hisse fiyatı ucuz mu pahalı mı? gibi sorulara cevap aranmaktadır.

Temel analiz ile şirket değerleme yöntemleri

Değerleme yöntemleri finansal matematiğin en çok karıştırılan kısmıdır. Bu kısma biraz değinmek istiyorum.

Şirket değerleme yöntemleri 3 yaklaşım etrafında toparlanabilir. Bu yaklaşımlar maliyet, piyasa ve gelir yaklaşımlarıdır.

Maliyet yaklaşımında şirketin varlıkları ön plana çıkartılır. Defter değeri, tasfiye değeri gibi yöntemler kullanılır. Şirket  tüm varlıklarını satsa ve tüm borçlarını da ödese geriye ne kalır? sorusunun cevabı aranarak şirket değerlemesi yapılır.

Gelir yaklaşımına göre şirketin değeri, gelecekte sağlayacağı tahmin edilen nakit girişlerinin bugünkü değerleri toplamına eşittir. Burada “iskontolanmış nakit akımları” ve “iskontolanmış kâr payları” gibi yöntemler kullanılarak gelecekteki oluşacak gelir tahminleri ile şirket değerlemesine gidilir.

Piyasa yaklaşımı ise piyasa çarpanı dediğimiz (şirket parametreleri) Fiyat/Kazanç Oranı (F/K Oranı), Piyasa Değeri/Defter Değeri Oranı (PD/DD Oranı),  FAVÖK (EBITDA), Özsermaye Karlılığı gibi çarpanlara bakılarak bahse konu varlığın (örnek hisse senedinin) yatırımcıların varlık için biçtikleri değeri ölçümleyerek şirket değerlemesi yapmasıdır.

Bu konuların hepsini incelemiştim. Dilerseniz BORSA REHBERİ kategorisine göz atabilirsiniz.

Bir hissenin değeri nasıl hesaplanır?

Şimdi bu şirket değerleme yöntemlerinden bir kaçını paylaşalım. Pek çok şirket değerleme matematiksel hesabını internet ortamında da bulabilirsiniz. Ben en kullanışlı olanlarını burada aktarmaya çalışacağım. Ara ara bazı yöntemleri twitter hesabımda da paylaşıp buraya ekliyorum.

İlk yöntemimizde şirketin özsermayesi, Yıllık net kar rakamı, Şuan ki piyasa değeri kullanacağımız veriler. Bunları kullanarak piyasa çarpanlarına ulaşacağız ve hisse senedinin ucuz mu pahalı mı, prim potansiyeli var mı yok mu konularını yorumlayacağız.

Bu yöntemde yıllık verileri kullanmanız önemlidir. Çeyreksel bazda verileri kullanırsanız hataya düşersiniz.

İkinci bir yöntemimiz sektör ortalamalarını da hesaba katan bir hesaplama.  Yatırım yaptığınız hisse senedinin sektördeki diğer şirketlere göre ucuz mu pahalı mı kıyaslaması için kullanılır. Excell kullanmanız kolaylık sağlar.

Temel analiz nedir? temel analiz ne işe yarar? borsa temel analiz eğitimi ve hisse değerleme yöntemleri nelerdir? sorularına yanıt aradık.

Umarım faydalı olmuştur. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.