Günümüzde ekonomik dalgalanmalarla birlikte enflasyon nedir sorusu da sıklıkla sorulur hale gelmiştir. Enflasyon için ekonomide mal ve hizmetlerin sürekli ve istikrarlı şekilde artış göstermesini ifade eden bir olgu denilebilir. Bu fiyat artışı, belirli bir dönemdeki fiyat seviyelerinden daha yüksek hale gelir. Her ne kadar birbirleri yerine kullanılıyor olsa da hayat pahalılığı ile enflasyon olguları birbirlerinden farklıdır.
Enflasyon, genel anlamda mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki artışları ifade ediyorken hayat pahalılığında belirli ürünlerde ve hizmetlerde bir artış söz konusudur ve insanların gelirlerinin fiyat artışlarının gerisinde kalmasını ifade eder.
İçerik Konu Başlıkları
Enflasyon, ekonominin en karmaşık ve çok yönlü olgularından biridir. Birçok faktör enflasyonun oluşmasına sebebiyet verebiliyorken türlerden bazıları birbirleriyle daha çok etkileşebilmektedir. Uzmanlar, enflasyon nasıl hesaplanır sorusundaki temel kaynaklara para arzındaki artışı göstermektedirler.
Bununla birlikte mal ve hizmetlerdeki maliyetlerin yükselişe geçmesi, yerel para birimlerinin yabancı para birimlerine göre değer kaybetmesi, yetersiz üretim alanları, para politikaları, doğal afetler ve savaşlar, enflasyon kaynağı olarak nitelendirilebilmektedir.
Ekonomik değişimlerin yaşandığı son günlerde milyonlarca kişi, enflasyon nasıl hesaplanır diye sormaya başlamıştır. Enflasyon, ülkemizde TÜİK tarafından TÜFE ve ÜFE olmak üzere iki farklı şekilde hesaplanır. ÜFE, ülkede üretilerek yurt içinde satışı gerçekleştirilen ürünlerin fiyatları baz alınarak belirlenmektedir.
TÜFE enflasyon hesaplamalarında ise hane halkının yaptığı harcamalarla ilgili belirli çalışmalar yapılmaktadır. Bu çalışmalar göz önüne alınarak hangi kalemlerin bütçe üzerinde daha etkili olduğu belirlenir. Ortaya çıkan bilgilerle birlikte TÜFE sepetindeki ürünler ve fiyatları belirlenir.
TÜFE hesaplamasında 12 temel grupta 43 alt grubun ürünleri ve fiyatları belirlenir ve aylık olarak enflasyon rakamı ortaya çıkar. Yıllık enflasyon fiyatları ise 12 ayın fiyatlarının toplanması ve 12’ye bölünmesi ile bulunmaktadır. Ortaya çıkan sonuçlarla bir önceki yılın değerleri karşılaştırılır ve ürünlerin fiyatlarındaki artış miktarı bulunarak yıllık enflasyon rakamı ortaya çıkarılmış olur.
Şimdilerde enflasyon nedir sorusunu soran birçok kişi, dezenflasyonun ne olduğunu da merak etmektedir. Öyle ki enflasyon ve dezenflasyon, ekonomideki en çok karıştırılan kavramlar arasında gösterilir. En basit haliyle açıklamak gerekirse enflasyon fiyatların artış yönüne dönmesi olarak bilinirken dezenflasyon enflasyon rakamlarının düşme eğiliminde olması anlamına gelmektedir.
Enflasyonun düşüyor olması, her zaman piyasa ürünlerinin fiyatlarının da düşüyor olması anlamına gelmemektedir. Fiyatlar artmaya devam ederken bu artış hızı yavaş seyrediyorsa enflasyon düşüyor denilebilmektedir. Bu olgunun adı da ekonomi de dezenflasyon olarak karşımıza çıkmaktadır.
Somut bir örnek vermek gerekirse enflasyon belirli bir dönemde yüzde 15 artış yakalamış fakat daha sonra %10’a kadar gerilemiş ise dezenflasyon sürecinin başladığından bahsedebiliriz.
Enflasyon nasıl hesaplanır sorusuyla şimdilerde herkesin dilinde deflasyon nedir konusu da yer alır. Deflasyon, mal ve ürünlerin fiyat olarak genel bir düşüşe gitmesini baz almaktadır. Yani deflasyon, enflasyon olgusunun zıt anlamı olarak bilinmektedir.
Deflasyon, her zaman ilk anlamıyla tüketicinin alım gücünü arttırdığından olumlu karşılanmaktadır. Fakat deflasyon, mutlaka teknolojik gelişim, üretimde verimlilik veya kalkınma hamleleri ile gerçekleşmelidir.
Bu şekilde gelişen deflasyon durumu, enflasyonun tersi olarak bilinmektedir. Fakat genel olarak deflasyon sürecinde para arzının ve kredi daralmasının da mutlaka ele alınması gerektiği unutulmamalıdır
