İstanbul 8°C
Az Bulutlu
İstanbul
8°C
Az Bulutlu
Paz
14°C
Pts
12°C
Sal
12°C
Çar
11°C
Borsa Emektarları ile Sohbetler | Temettü Yatırımcılığı Nasıl Yapılır?
Merhabalar.
“Borsa emektarları ile sohbetler” yazı dizimizde bu sefer bir temettü yatırımcısı ve değerli insan Mustafa Abi ile buluştuk.
Kendisi yıllardır Almanya’da yaşayan ve Türk Borsasına yatırım yapan bir borsa yatırımcısı. Çok krizler görmüş, çok uçurum kenarlarında gezmiş bir yatırımcı. Bu sohbetin siz okurlarımıza faydalı olacağına inanıyorum. Şahsen ben çok şey öğrendim. Feyz aldım.
Çok uzatmadan sohbetimize başlayalım o halde.
-Ustam böyle whatsapp’dan yazışarak röportaj yapıyoruz. Ama bir gün yüz yüze tanışacağız inşallah.
Tabiki. Güzel günler göreceğiz Burak Kardeşim. 😊
-Mustafa Abi biraz kendinden ve Almanya hikayenden bahseder misin?
1969 yılında Milli Güreşçi babamın Almanya’ya gelmesi ile bizim de Almanya serüvenimiz başlamış oldu. 1979’da da sırabenim seçimime gelmişti. Yaş 16 olmadan seçim yapmak zorundaydım. Sonrasında aile birleşimi olmuyordu. Liseyi belki orda okuruz diye Samsun’dan çıktım gittik oraya.
Tabi dil vs vs birde babamız sağolsun okul meslek kıymeti yoktu, hemen iş var para var işçi oluverdim. Bizim jenerasyonda babanın dedigine fazla itiraz edemezdik.
80’den 94’e kadar vasıfsız işçi, 94’de acele taksi ehliyeti ve şoförlüğü, 2000’de Tyhssenn Fabrikasına giriş, vinç operatörlüğü… Çok iş yaptık. Çalıştık.
Mustafa Abi Honda hastası. 30 ülkeyi geçiyorum bunla diyor.:)
-Borsaya nasıl başladınız?
1980’lerde 16 yaşında sigortalı işe Almanya’da başlayınca. 2 yıl sonra 25 bin mark kadar biriktirdim anne baba yanında. Fakat çok daha öncesi bir gazete alınca ilk kimi spor kimi baş yazarların sayfasına bakardı.Bende 13 15 yaşlarında aktif döviz ekonomi sayfasına bakardım.
1982’de hisse almak için bankaya gidip yazılı emir verilirdi. Aynı gün olmasa da ertesi gün alınır ve eve mektup gelirdi.
4 tane şirket BASF, BAYER, DAİMLER ve SIEMENS’e eşit şekilde paramı yatırmıştım Dax’tan. O yıl 2 tane GOLF değeri kadardı. Tabi ta ki 1987 kara pazartesiye kadar yatırımlarım sürdü. İşte o pazartesi soğudum borsadan. Yatırımlarımın 4 te 1’i gitti 10 günde.
Sonra Mark’dan dolara geçtim. 5 yıllık sirkülasyonlarına baktım. Biri aşağı biri yukarı değişerek gidiyordu. Ta ki 1991’e kadar. 1.36 dm verip aldığım 1 doları, 2.30 dm geri verdim. Tabi o 4 yılda faizlerde % 14 idi yıllık. Ordanda % 60 gibi dm dolar kur farkı aldım ve 1991’de yatırımları Türkiye’ye bir gün döneriz diye gayrimenkul olarak yapma yönünde karar aldım. Sonrasında ise 2002 2003 gibi İMKB’de işlemlere başladım.
Yani 1982 dax
1987 dm dolar kur
1991 emlak
2002 imkb
Hikayeleri var özetle..
-Sizi ben bir temettü yatırımcısı olarak tanıdım ve bildim. Sizin gözünüzde temettü yatırımcılığı nedir? Neden temettü yatırımcılığı?
Çok derin konu.
Sizin sorulara kısa ve öz cevap vermem pek mümkün değil. Ama en azından bir yol açarız umuyorum.
-Kesinlikle abi. Amacımız bir ışık tutmak. Yolu göstermek. Yürümek ise okurlara kalıyor.
Zaten hep derdim o.
Bizde borsa biraz farklı algılanıyor. Bizim yatırımcılarımız bunu farklı anlıyor. Borsada yatırım bam başka bir şey.
Şirket seçmek, aydan aya birikimleri bir varlığa yatırmak… Apayrı bir kültür.
Arsa villa 3 5 daire alıp kenara atamayacagımıza göre şirketlere ortak olmak bir nimet aslında. Sadece insanlarımızın zaaf tarafları “50 bin kredi çekeyim bir hisse alayım, 4 kat kazandırsın.”
-Evet maalesef Mustafa Abi. Casino de Papel. 😊
😊
Temettü yatırımı ise zor gibi görünse de en kolayıdır.
Bir varlık sahibi olan bir kişi o varlığa 3 5 ayda mı sahip olmuştur? Biriktirmeden, birikimsiz bir şeylerin sahibi olmak zor.
Hele de insanların ortalama ömrünün 100 yıla yaklaştığını düşünürsek sade SGK emeklilik maaşına güvenmek gelecek için yetersizdir. Bunu belki bugün idrak edemiyorsunuz ama gelecek bunu zorla idrak ettirecektir.
Bir çok şirkete ortak olmak… Güzel ve basit. Başka bir alternatif düşünemiyorum.
-Temettü yatırımcılığının püf noktası nedir?… Nerden başlamalı? Özellikle borsamıza son gelen küçük yatırımcılarımızın sayısı oldukça fazla. Ve temettü konusunda pek çoğu fikir sahibi değil.
Hiç bir yatırım türü yoktur ki elinde sıfır sermaye ile yatırım yapmaya başlansın, 5 6 yılda ek gelir hatta geçinecek kadar gelir olsun. İşte temettü yatırımcılığının en şahane yönü. Ortak olduğumuz şirketlerin kar payı ile geçinmek.
Fırsatlar hiç bitmiyor. Krizler ilk değil son değil, Hep vardı var olmaya da devam edecek. Esas püf noktası işte bu krizlerde.
Şirketini de daha bir iyi takip etmek gerek.
Ne demek istiyorum:
Temettü yatırımcısı önce şirketlerini belirleyecek. Ve listesindeki şirketin Özvarlıkları azalmıyor artıyorsa, yıldan yıla hasılat ve kar artışı oluyorsa, kriz yılları karda ise, hasılatta sektöre göre azalma olmuyorsa: o şirketin piyasada işlem gören fiyatının aslında çokta önemi yoktur.
Hiç bir yatırım yokki her ay aynı şekilde kar yapabilsin yada değeri artsın. Önemli olan kar payı verecek mi, verebilecek mi ve ne kadar verecek?
Ve bazı yıllar her yatırım aracında olduğu gibi boşa gecen 12 18 ay da olacağını/olabileceğini hesap ederek psikolojik hazırlık da yapmalıdır temettü yatırımcısı.
Yaşım 56 olacak, insanlarımızın ortak zaaf özellikkeri kullanılıyor bizim borsada. Mesela sığ hisselerde.
Kriz anları ise güçlü psikoloji gerektiriyor.
Temettü emekliliği için hisse toplamaya başlamanın en güzeli: borsa 2013 2010 2007 yıllarında olduğu gibi tepelerde iken aydan aya 8-12 yıl yatırım amaçlı toplamaya başlamak DEĞİL. Böyle 2018’den bu yana 2020’de pandemi etkisi ile TL’nin de ülke durumuna göre değersiz olduğu yıllarda başlamak.
Bu ayrı bir avantajdan ziyade ilerde ayrı bir rahatlık verecek. İlerde ülkenin büyümesine paralel bir çok kritere göre ayrıca değerlenen borsa şirketlerinin PD’nin (piyasa değeri) yüksek olması çifte kazanç sağlayacak.
Şimdi 5 liraya aldığı ve bir güzel kar eden, kar dağıtma prensibi olan bir şirket, 4 yıl sonra yüksek ihtimal enflasyondan arınmış 1 lira gibi hisse başına kar verme potansiyeli olacak.
Ben sade bir vatandaşım. Sadece 1982’de ilk aldığım kağıtlar vs vs bunca yıl ne yaptım bir bakıyorum geriye. Bir şeyleri anladım. 4 5 yıldır da bu temettü aleminde varım. Baktım bana göre yanlış çok.
Önemli olan Insanları birşeye teşvikten ziyade düşünmeye zorlamak.
Bu yaştan sonra temettüye çokta ihtiyacım yok. Fakat 30 yaş altı hatta 40 yaş altı için büyük fırsat diye düşündüğümden konuşuyorum yakın çevremle.
-Lütfen devam da edin Ustam. Faydalanıyoruz.
Şirket kağıdı toplamak kadar basit başka bir yatırım olamaz.
Elinde hiç parası olmayan, ama ayda 300 500 artırabilirim diyenler için cevaplar yukarda
TEMETTÜ YATIRIMCILIĞINA BAŞLADIM DEMEK DE YETMEZ.
FUJİ, CANON, SAAB, PHİLİPS vs vs bir çok şirket 20 yıl öncenin gözdelerindendi.
Az birazda Ileriyi artık okuyarak mı, danışmana sorarak mı ya da her bilançoya bakarak mı şirket seçersiniz size kalmış ama yıllarca körü körüne bir şirket kağıdına bağımlı kalmak doğru değil. Sonu vahim olabilir.
Dünyanın en ünlü çeliği Almanya’daydı.1960 1970 hatta daha öncesi. Gerçi halen öyle. Ben bunlardan birinde çalışıyorum mesela. 160. yılı bu şirketin. Global bir şirket. FAKAT 12 yıldır 2 kere finansör bularak iflastan kurtuldular. 15 yıl öncesine kadar çok iyi kar eden temettü verendi Global rakiplerine yenik düştü.
Ne anlatmak istiyorum? Yani temettücüyüm deyip hisse toplamak yeterli değil, araştırmacı olmadan olmuyor. Kulaktan duymakla hele hiç olmaz. Şirketi araştıracak kadar hepimiz okur yazarız.
En güzeli güvenilir aracı kurumların raporlarını bol bol okumak gerek. Doğru ile kasıtlı yazıları da ayırabilmek gerek. Vakit ayırmak ve keyif almak bu işin temellerinden.
Meşhur Warren Buffet geldi şimdi aklıma.
12 yaşından 70 yaşına 50 60 milyar dolar yapmış.
Buffet bir İran bir Rusya ya da Avustralya’da doğsa büyüse başka olacaktı.
Buffet’in DOGRU ZAMANDA DOGRU YERDE OLMASI ONU BU DURUMA GETIREN UNSUR. ŞIMDI YILLARDIR BURALARDA TANIDIGIM BELKI HIC BI KONUDA BU KADAR EMEK HARCAMAYAN 6 AYDA 6 KAT YAPMA HEVESINDE OLUPTA BİR TÜRLÜ YAPAMAYAN İNSANLAR HELE DE GENÇLER ÖNÜNDE 40 30 YIL OLANLAR CALISMAYA ARAŞTIRMAYA BAŞLASINLAR.
İşte Buffet’in o yıllar o doğru ülke ve doğru yerde olması… Şimdi bizim buralarda yani Türkiye de böyle bir zamanda. Doğru yanlış tam kimse bilemez, fakat son 45 yılını bildiğim Türkiye ve batıyı karşılaştırdığımda tam yeri tam zamanı diyebilirim.
-Bir excell dosyası paylaşıyorsun. Bu dosyadan biraz bahseder misin Ustam?
Temettü yatırımcılığı takip, disiplin ve heves gerektiriyor.
Bu excell olmazsa olmaz. Bunun sebepleri var:
Kuralcılık ve en riskli aylar geçince motivasyon için.
Excell yada kara kalemle bir deftere yazmadan, takip etmeden bu iş olmaz.
Görsel 1
Görsel 2
Görsel 3
-Hepsi de harika şirketler. Ve ne kadar sistematik ilerlediğini görüyoruz burdan. Tebrik ederim.
TAVHL gibileri SASA HEKTS bunlar 15 24 ay sonrası için. Bir şekilde diğerleri dengeliyor.
Bir arkadaş sormuştu. Neden bölük pörçük alıyoruz. Cevabı basit.
-Evet. Tam da bu konuya girecektim. Temettü yatırımcılığı nasıl yapılmalıdır?
184 gün önceden bugünleri göremezdik, kimsede göremezdi. Etrafımız düşman dolu, savaş çıktı çıkacak, gerginlik olacak, yaptırım geldi gelecek… Örnek çok. Paranızı 48-60 taksite bölüp 24-30 ay temettü hisseleri toplamalı, riski azaltmalı dedim. Parası olana tabiki.
Olmayan için de bu şekil planlama yapmak iyi. Aydan aya 200 500 lira her ne ise sigara içer gibi.
Parası olan bu süre zarfında kısa vadeli borçlanma fonları ya da kira gayrimenkul sertifikaları ya da enflasyona odaklı sabit getirili fonlara yatırıp temettü hisseleri düştükçe ordan parayı çekip temettü hissesini kademeli toplamalı. Ordan 15 günde 1 alım için çekilir.
Malum kriz yılları aslında gerçekten bir fırsat. Ama 36 30 ay gibi vadeli düşünülmeli paraçalı/planlı toplamalı.
Krizlerin ortak ömrü 14-16 ay. Lanet pandemi krizi farklı olacak mı göreceğiz. Fakat 2 büyük krizde böyle temettü hisselerini toplamayı düşünemedik, ya da % 10 20 lere tav olduk. Bu 3. büyük kriz. Bari birilerine bunları anlatmakta fayda var.
Borsada gerçekleri öğrenmek/öğretmek şart. Helede bizim insanların kumar isteği, adrenali; kısa zamanda bazı kağıtlara bakarak 8-10 katı gidenleri gördükten sonra bu hisselere girenleri gördükçe üzülüyorum. Bu fiyatlardan nasıl alıyorlar o hisseleri? Yazık gerçekten. Bunun backtesti çok acı olabilir. Boşa kürek çekildiğini acı şekilde öğrenebilirler. Temettü için gelen bu tarz fırsatlar 10 yılda bir anca gelir. Türkiye’de temettü ile geçinen insanlar var, aileler var. Biz hep fiyat üzerinde al sat yapıp kar elde etmeye odaklandık.5-6 yıl biriktirilen temettü hisselerinde getiri ne oldu, nasıl oldu kaç kişi araştırdı, baktı, yazdı?
Aslında bu bir toplumsal kültür meselesi. Borsada yatırım anlatılmıyor, öğretilmiyor ya da anlamak istemiyoruz.
-Kesinlikle ustam. Geçmiş dönemden gelen bir “borsanın batak yeri olduğu, kumarhane olduğu” algısını bir türlü kıramadık.
Adrenal, heyecan kısa 3 4 ayda bir tatil parası hayali vs vs…
Bir de dünyadaki kapitalist sistem. Kredili günlük işlemler….Günde 100 bine 500 600 lira kazanma sevdası vahim bitti çoğunlukta.
Tanıştığım hoca, grafikçi, teknik indikator ustaları var. 200-300 bin borç ödemeye mahkum hala. Kredili işlemlerde batırdığı için.
İşte borsada temettü yatırımcılığını gönül rahatlığı ile överken, bahsederken böylesi yüksek kayıplardan kaçınıldığını/önüne geçildiğini de söylemek istiyorum.
-Verdiğin bilgiler ve tavsiyeler için çok teşekkür ediyorum ustam. Eminim ki birilerine yol gösterecektir.
Ben teşekkür ederim Burak Kardeşim. Umarım faydalanan olur.
Evet bir röportajı daha bitirmiş olduk. Büyük keyifle sohbet ettik. Bir önceki sohbetimizi ve temettü konusunda bugüne kadar yapılan çalışmaları aşağıda paylaşıyorum. Dileyen inceleyebilir.
Borsa Emektarları ile Sohbetler | Borsayı nasıl öğrendim?- İnan Ekice Röportajı
Temettü verimi nedir, nasıl hesaplanır?
Borsadan Habersiz Kalma!
YORUMLAR