Hisse Seçim Psikolojisi

Hisse seçim psikolojisi: “Bir insan ne ister?” ve “İstediğini nasıl gerçekleştirir?” O meşhurrr iktisatçı abilerin sorguları bunlar. Davranışsal iktisat ile davranışsal finansın akademik kökleri….. Ricardo cevaplamış, Smith cevaplamış, Marx cevaplamış. Çeşit bol ama ana duygu belli: DÜRTÜLER ve EĞİLİMLER.

Dürtülerden ve eğilimlerden bahsedeceğim bugün size. Borsadaki karar verme eğilimlerimizden. Teknik-temel-takas analizden azıcık uzaklaşıp önce piyasadaki al-sat-tut-bekle-gör kararlarımızdaki ruh halimizi analiz etsek fena olmaz mı?

Malumunuz psikolojinin girmediği dal kalmadı. Finans da bunlardan biri. Bir yatırımcı olarak her zaman akılcı davranamıyoruz. Bazen hırslarımıza bezen cesaretimize bazen de çevremizden aldığımız dürtülere yenik düşüyoruz.

Peki bu hatalara temelde nasıl yenik düşüyoruz?

Davranışsal Hata Tiplerimiz 

1-Rasyonel beklenti

2-Aşırı kötümserlik

3-Aşırı güven

4-Aşırı iyimserlik

5-Dış dürtülere fazlaca güven

Bu saydığım beş tip psikolojik etken dikkat edin borsada işlem hacmi üzerinde doğrudan etkisi olan unsurlar. Tanıdıklar değil mi?

Ya beklentileri rasyonel (akılcıl) varsayıp aldık sattık hisseleri, ya ülke ekonomisine aşırı kötümser kaldık, ya da şirketlere ve hikayelerine fazla güvendik ve iyimser kaldık. Ha bir de dış etkenlerden fazlaca dürtü aldık. Örnek sosyal medya.

Son ekonomi nobel ödülü sahibi akademisyen-yazar Richard H. Thaler, “Dürtme” isimli kitabında;

“Cinayet haberleri, intihar haberlerinden daha çok ve daha sık görülen haberlerdir. Bu yüzden insanlarda doğal ve yanlış olarak cinayet sebebiyle ölen insan sayısının, intihar sebebiyle ölen insan sayısından fazla olduğu algısı oluşur.”

diyerek bir tespitte bulunmuş. Bilgilendirici bir kitaptır. Hoş örnekler barındırır. Davranışsal iktisadın önemli bir yazarıdır. 

Nasıl Dürtülüyoruz? Borsada yapılan hatalar

Gelelim borsamıza. Bu alıntıyı şu yüzden verdim: Ekonomi haberlerindeki akış sunuşlarına hiç dikkat ettiniz mi bilmiyorum. Borsadaki yükselişleri ve  düşüşleri abartılı bir şekilde sunduklarını göreceksiniz. Sanırsınız batıyoruz, borsa çöktü, mahvolduk veya tam tersi her şey güllük gülistanlık. İşte tam da bu noktalarda dürtülüyoruz. 😀

Velhasılı sürüyü izliyoruz. Nadir olanlarımız izlemese de çoğunluk olarak bunu yapıyoruz.

İnsanlar çoğu zaman diğer insanlar tarafından dürtülürler. Bazen piyasalarda ve politikalarda da büyük büyük sosyal değişimler küçük bir sosyal dürtü sonucu meydana gelirler.

Finansta nasıl ki her şeyin başı faiz; manipülatif dürtülenmede ise her şeyin başı zayıf psikoloji.

Borsada veya kurlarda oluşan hareketlilikte para kazanmaya çalışan yatırımcılarda da bu dürtülme oluşumunun varlığı bir gerçek. Faydalı etkileşim-manipülatif etkileşim. Bu ayrımı iyi yapmak lazım. Bunun ayrımı için de bilgilenmek lazım. Az bilmektense hiç bilmemek daha iyidir.

SON SÖZ.

Hisse seçim psikolojisi konusuna güzelce değindik. Yazılarımı, yaptığım hisse-şirket-sektör-grup incelemelerini sizlere sunmak benim için ayrı bir haz. Yine de kendi süzgecinizden geçirmeden kanıksamamanız en büyük temennim.

İnsan bir şeyi kaybettiğinde kazandığı zaman hissettiği sevincin iki katı kadar üzülür. Bunu asla unutmayın ve işlemlerinizde hep göz önünde bulundurun.

Bol kazançlı yatırımlar dileğiyle. Görüşmek üzere.